Δράσεις για τη βελτίωση της ΥΑΕ εργαζομένων από την έκθεση σε καρκινογόνους παράγοντες.

Το στρατηγικό πλαίσιο για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία 2021-2027 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής καθορίζει τις βασικές προτεραιότητες και δράσεις για τη βελτίωση της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων. Προτεραιότητα  αποτελεί η καταπολέμηση του επαγγελματικού καρκίνου μετά από συνεχή έκθεση σε δυνητικά καρκινογόνους παράγοντες.

Καρκινογόνα που παράγονται κατά τη διάρκεια παραγωγικών διεργασιών

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στα «καρκινογόνα που παράγονται κατά τη διάρκεια παραγωγικών διεργασιών», τα οποία εμφανίζονται ως υποπροϊόν μιας εργασιακής διαδικασίας και χρειάζονται ιδιαίτερη προσοχή, επειδή δεν υπάρχουν ετικέτες σήμανσης ασφάλειας και ενδέχεται να μην υπάρχουν ούτε σχετικές αναφορές στα Δελτία Δεδομένων Ασφαλείας των παραπάνω παραγωγικών διαδικασιών.

Επιπλέον πρόβλημα, αποτελεί το γεγονός πως, ακόμη δεν υπάρχει επίσημος και παγκοσμίως αναγνωρισμένος ορισμός μιας ουσίας, η οποία «δημιουργείται από τη διαδικασία».

Οι επικίνδυνοι αυτοί χημικοί παράγοντες δημιουργούνται από τις διαδικασίες καύσης, τριβής ή / και άλλες διαδικασίες που υποβαθμίζουν φυσικά ή τροποποιούν το αρχικό υλικό. Τέτοιες εκπομπές είναι γενικά πολύπλοκες και μπορούν να αποτελούνται από αέρια, ατμούς, ομίχλες, αναθυμιάσεις ή / και σωματίδια (ίνες και μη ινώδες) με ιδιαίτερη χημική σύνθεση και φυσικοχημικά χαρακτηριστικά.

Παραδείγματα καρκινογόνων

Μερικά παραδείγματα τέτοιων εκπομπών επικίνδυνων χημικών παραγόντων, που δημιουργούνται από σχετικές διεργασίες περιλαμβάνουν αναθυμιάσεις συγκόλλησης, αναθυμιάσεις από τις εξατμίσεις κινητήρων ντίζελ σε όλους τους εργασιακούς χώρους, πχ συνεργεία οχημάτων και χώροι, στους οποίους κινούνται περονοφόρα ανυψωτικά με καύσιμο ντίζελ,  κρυσταλλική σκόνη διοξειδίου του πυριτίου, πτητικές οργανικές ενώσεις, κλάσματα ελαφριάς ή βαριάς νάφθας, σκόνης φυτοφαρμάκων, σκόνη σε επεξεργασίες ξύλου στα ξυλουργία, σκόνη βάμβακος στις κλωστοϋφαντουργίες κ.α.

Μεγάλο ποσοστό εργαζομένων στους εργασιακούς χώρους είναι δυνητικά εκτεθειμένο σε «ρύπους που δημιουργούνται κατά τη διάρκεια παραγωγικών διεργασιών», ιδίως σε σκόνη πυριτίου, σκόνη ξύλου, σκόνη βάμβακος και αναθυμιάσεις, συγκόλληση και για αυτό οι επιχειρήσεις θα πρέπει πάνω από όλα να αναγνωρίσουν και να εκτιμήσουν τους κινδύνους αυτούς.

Υποχρεώσεις των επιχειρήσεων

Από την Ελληνική Νομοθεσία για την ΥΑΕ κατά την εργασία με Χημικούς Παράγοντες, το άρθρο 26 του Νόμου Πλαίσιο για την ΥΑΕ και το άρθρο 26, όπως αυτό αντικαταστάθηκε από τα αντίστοιχα του Ν 3850/2010 και το άρθρο 6 παράγραφος 4 του ΠΔ 338/2001, το ΠΔ 339/2001, που τροποποίησε το ΠΔ 90/99, συνάγεται το συμπέρασμα πως ο Εργοδότης υποχρεώνεται στον έλεγχο της υγείας των εργαζομένων του που εκτίθενται σε χημικούς παράγοντες και στην τήρηση των σχετικών αρχείων, καθώς και στην τήρηση ‘’βιβλίου ή καταλόγου των εργαζομένων που εκτίθενται σε παράγοντες’’, κάνοντας ‘’περιοδικές’’ μετρήσεις των χημικών παραγόντων στον εργασιακό χώρο, ενώ ο κατάλογος των εργαζομένων που εκτίθεται σε παράγοντες θα πρέπει μια – δυο φορές τον χρόνο να αναθεωρείται και να ανανεώνεται σε κάθε μεταβολή του εργατικού δυναμικού.

Οι εταιρίες θα πρέπει να προετοιμαστούν κατάλληλα με αναγνώριση, εκτίμηση όλων των κινδύνων από την έκθεση και σε αυτούς τους χημικούς παράγοντες και κατάλληλες μετρήσεις επικινδύνων και καρκινογόνων παραγόντων, με επίβλεψη της υγείας των εργαζομένων σε συνεργασία με τον Ιατρό Εργασίας, προκειμένου να προφυλάξουν την υγεία των εργαζομένων τους και παράλληλα, να μπορουν να αποδείξουν προς τις Αρμόδιες Υπηρεσίες πως οι εργαζόμενοι απασχολούνται σ' ένα  απόλυτα ασφαλές εργασιακό περιβάλλον και με αυστηρή επίβλεψη της υγείας τους, σύμφωνα με την κείμενη Νομοθεσία.

Η «Σαμαράς και Συνεργάτες ΕΠΕ» διαθέτει την γνώση και την εμπειρία και τα κατάλληλα εκπαιδευμένα στελέχη, χημικούς μηχανικούς, για την πραγματοποίηση δειγματοληψίας επικινδύνων χημικών παραγόντων στους εργασιακούς χώρους των επιχειρήσεων. Οι δειγματοληψίες γίνονται με την χρήση διακριβωμένων οργάνων και οι σχετικές αναλύσεις επικινδύνων χημικών και καρκινογόνων παραγόντων σε συνεργαζόμενα διαπιστευμένα εργαστήρια κατά το πρότυπο EN ISO 17025.  Στη «Σαμαράς και Συνεργάτες ΕΠΕ» πιστεύουμε πως η περιοδική αυτή παρακολούθηση, αν όχι ετησίως θα πρέπει να γίνεται, τουλάχιστον, ανά διετία και να συνοδεύεται από τα πιστοποιητικά διακρίβωσης των οργάνων και της διαπίστευσης των εργαστηρίων.

Για τη «Σαμαράς & Συνεργάτες ΕΠΕ»

Βασίλης Μόσχος
Διπλ. Χημικός Μηχανικός Α.Π.Θ.
Διευθυντής Τμήματος ΥΑΕ Βιομηχανίας, Καυσίμων &
Μεταφορών Επικινδύνων Εμπορευμάτων &
Μετρήσεων Φυσικοχημικών Παραγόντων Εργασιακού Περιβάλλοντος