Σχέδιο Αντιμετώπισης Έκτακτης Ανάγκης – Απαραίτητο εργαλείο για την αποφυγή ατυχημάτων

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ VS ΤΥΧΗΣ

 

Συχνά ακούμε για έκτακτα συμβάντα σε επιχειρήσεις και γενικά σε κτιριακές εγκαταστάσεις. Εκδήλωση πυρκαγιών, εκρήξεων, είτε από ενδογενείς αιτίες (βραχυκυκλώματα, αστοχίες σε εξοπλισμό, πλημμελής συντήρηση κλπ) είτε από εξωγενείς (δασικές πυρκαγιές, πλημμύρες, σεισμοί), τα οποία τα τελευταία χρόνια εμφανίζονται όλο και πιο συχνά λόγω και της κλιματικής αλλαγής. Μάλιστα, συνήθως τα έκτακτα περιστατικά και συμβάντα, δυστυχώς, έχουν ιδιαίτερα δυσμενείς συνέπειες, καθώς αιφνιδιάζουν το προσωπικό και τους υπευθύνους των εγκαταστάσεων, που αδυνατούν να τα διαχειριστούν με ψυχραιμία και νηφαλιότητα. Κάποιες φορές μάλιστα είναι καταστροφικά για την επιχείρηση. Γιατί συμβαίνει αυτό;  Γιατί εύλογα οι άνθρωποι δεν είναι εξοικειωμένοι με τη διαχείριση ενός έκτακτου περιστατικού. Δεν γνωρίζουν ποιος πρέπει να κάνει τι. Και σε μια επείγουσα κατάσταση, αν τα βήματα αντιμετώπισης δεν είναι από πριν γνωστά σε όλους και ξεκάθαρα, και δεν έχουν εκπαιδευθεί στην εφαρμογή τους, είναι βέβαιο ότι οι εμπλεκόμενοι δεν πρόκειται να τα υλοποιήσουν. Αντίθετα θα λειτουργήσουν σπασμωδικά επιτείνοντας το ήδη υπάρχον πρόβλημα.

Τα ατυχήματα, λοιπόν, στατιστικά μπορούν να συμβούν οποτεδήποτε στον καθένα, ακόμα και στην πλέον προνοητική και οργανωμένη επιχείρηση. Η λύση δεν είναι να ξορκίζουμε το κακό ή να θεωρούμε ότι τα μέτρα πρόληψης, που έχουμε λάβει αρκούν για να το αποφύγουμε. Όλοι αυτοί στους οποίους συνέβη το έκτακτο συμβάν δεν ήταν απαραίτητα κακές ή ανοργάνωτες επιχειρήσεις. Βέβαια, εννοείται ότι η λήψη μέτρων μειώνει τις πιθανότητες του έκτακτου συμβάντος. Στατιστική δηλαδή. Το ζήτημα είναι αν μια επιχείρηση είναι διατεθειμένη να ρισκάρει τη βιωσιμότητα της ή να αποφασίσει να προετοιμαστεί και για τις έκτακτες καταστάσεις.  Να αποφύγει, συνεπώς, εικόνες, όπως η άνωθεν.

 

ΤΙ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ Η ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ

Σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία και σχετικούς εγκυκλίους των αρμόδιων αρχών, όπως της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας και της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, οι εργοδότες και γενικά οι υπεύθυνοι φορέων εκμετάλλευσης και οργανισμών, πρέπει να λαμβάνουν μέτρα και να δίνουν οδηγίες στους εργαζόμενους, ώστε να μπορούν σε περίπτωση σοβαρού, άμεσου και αναπόφευκτου κινδύνου να αντιμετωπίζουν έκτακτο συμβάν στις εγκαταστάσεις τους, προκειμένου να γίνεται διαχείριση του με γνώμονα την ασφάλεια του προσωπικού τους και τυχόν επισκεπτών των εγκαταστάσεων και να αποτρέπεται η επιβάρυνση των εγκαταστάσεων και του εξοπλισμού τους (καθώς και των γειτονικών εγκαταστάσεων) στο μέγιστο δυνατό βαθμό.

Ειδικότερα, αναφέρονται τα βασικότερα νομοθετήματα που αφορούν την δυνατότητα αντιμετώπισης έκτακτων αναγκών: 

Ν.3850/2010, άρθρο 45, παράγραφος 1: 

Ο εργοδότης οφείλει: 

α) Να λαμβάνει όσον αφορά τις πρώτες βοήθειες, την πυρασφάλεια και την εκκένωση των χώρων από εργαζομένους τα αναγκαία μέτρα, τα οποία θα είναι προσαρμοσμένα στο μέγεθος και στη φύση των δραστηριοτήτων της επιχείρησης και θα λαμβάνουν υπόψιν τα άλλα πρόσωπα που είναι παρόντα, 

β) να οργανώνει την κατάλληλη υποδομή και να εξασφαλίζει τις κατάλληλες διασυνδέσεις με αρμόδιες εξωτερικές υπηρεσίες, προκειμένου να αντιμετωπισθούν άμεσα θέματα πρώτων βοηθειών, επείγουσας ιατρικής περίθαλψης, διάσωσης και πυρασφάλειας, και

γ) να ελέγχει τις εγκαταστάσεις και τα μέσα παροχής πρώτων βοηθειών τακτικά, όσον αφορά στην πληρότητα και την ικανότητα χρησιμοποίησής τους. 

Ο εργοδότης πρέπει μεταξύ άλλων να ορίζει τους εργαζομένους που είναι υπεύθυνοι για την εφαρμογή των μέτρων που αφορούν τις πρώτες βοήθειες, την πυρασφάλεια και την εκκένωση των χώρων από τους εργαζομένους. Αυτοί οι εργαζόμενοι πρέπει να έχουν λάβει κατάλληλη επιμόρφωση, να είναι επαρκείς σε αριθμό και να τίθεται στη διάθεσή τους το κατάλληλο υλικό, ανάλογα με το μέγεθος και τους ειδικούς κινδύνους της επιχείρησης και της εγκατάστασης. 

Ν.3850/2010, άρθρο 30, παράγραφος 1 & 2: 

  1. Ο εργοδότης οφείλει να καταρτίσει σχέδιο διαφυγής και διάσωσης από τους χώρους εργασίας, εφόσον απαιτείται από τη θέση, την έκταση και το είδος της εκμετάλλευσης. Το σχέδιο διαφυγής και διάσωσης πρέπει να αναρτάται σε κατάλληλες θέσεις στους χώρους εργασίας. Το σχέδιο πρέπει να δοκιμάζεται τακτικά, με ασκήσεις ή άλλο πρόσφορο τρόπο, ώστε σε περίπτωση κινδύνου ή καταστροφής να μπορούν οι εργαζόμενοι να διασωθούν. 
  2. Η χάραξη, οι διαστάσεις και η διευθέτηση των οδών διάσωσης και των εξόδων κινδύνου πρέπει να είναι ανάλογες με τις εγκαταστάσεις, την χρήση και την επιφάνεια των χώρων εργασίας, καθώς και με τον αριθμό των εργαζομένων. Οι οδοί διάσωσης επισημαίνονται κατάλληλα και πρέπει να οδηγούν σε ελεύθερο ή ασφαλή χώρο από το συντομότερο δυνατό δρόμο. Ο εργοδότης πρέπει μεταξύ άλλων να ορίζει τους εργαζομένους που είναι υπεύθυνοι για την εφαρμογή των μέτρων που αφορούν τις πρώτες βοήθειες.

Συμπληρωματικά, κάποια εκ των σημαντικότερων διατάξεων της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας σχετικά με το θέμα της οργάνωσης των μέσων πυρασφάλειας αλλά και οργάνωσης ομάδων πυρασφαλείας, αναφέρουν τα εξής:

  • Πυροσβεστική Διάταξη 14/2014, άρθρο 2, 

…..Την ευθύνη οργάνωσης, εκπαίδευσης και ενημέρωσης της Ομάδας Πυροπροστασίας έχει ο ιδιοκτήτης εκμεταλλευτής, εργοδότης ή άλλος κατά νόμο υπεύθυνος της επιχείρησης-εγκατάστασης.   

  • Πυροσβεστική Διάταξη 15/2014, άρθρο 5, 

…..Τα σήµατα (πινακίδες) διάσωσης ή βοήθειας, καθώς και τα σήµατα (πινακίδες) που αφορούν τον πυροσβεστικό εξοπλισµό µε τα εγγενή χαρακτηριστικά τους να τοποθετούνται – εγκαθίστανται, σύµφωνα µε το πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 7010: «Γραφικά σύµβολα – Χρώµατα και ενδείξεις ασφαλείας – Καταχωρηµένες ενδείξεις ασφαλείας», όπως κάθε φορά ισχύει, αφού ληφθούν υπόψη οι διατάξεις του Π.∆. 105/1995 (ΦΕΚ Α΄ 67) «Ελάχιστες προδιαγραφές για την σήµανση ασφάλειας ή/ και υγείας στην εργασία σε συµµόρφωση µε την Οδηγία 92/58/ EOK». 

…..Τα σχεδιαγράµµατα διαφυγής µε τις αντίστοιχες πινακίδες να είναι σύµφωνα µε το πρότυπο ISO 23601: «Safety Identification – Escape and evacuation plan signs», όπως κάθε φορά ισχύει.

Συμπερασματικά καταλήγουμε ότι όχι μόνο είναι απαραίτητο, αλλά και απαιτείται σύμφωνα με την νομοθεσία, ο κάθε εργοδότης ή διαχειριστής εγκαταστάσεων του Ιδιωτικού ή Δημόσιου τομέα, να καταρτίζει και να είναι σε διαρκή ετοιμότητα προκειμένου να εφαρμόζει κατάλληλα συστήματα διαχείρισης  έκτακτων περιστατικών και διαχείρισης των κινδύνων που εμφανίζονται, λαμβάνοντας τα αναγκαία μέτρα για την προαγωγή της ασφάλειας και υγείας των εργαζομένων, αλλά και τρίτων προσώπων που χρησιμοποιούν τις εγκαταστάσεις τους. Όμως η κατάρτιση ενός εμπεριστατωμένου σχεδίου, σύμφωνα με τις απαιτήσεις της νομοθεσίας  και τις ιδιαιτερότητες της κάθε εγκατάστασης, απαιτεί επιστημονικό προσωπικό με εξειδικευμένες γνώσεις αλλά και σχετική  εμπειρία.

ΤΙ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ ΕΝΑ ΣΧΕΔΙΟ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ

Ένα εξειδικευμένο και πλήρως εμπεριστατωμένο (οργανωτικά και τεχνικά) Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης, πρέπει να περιλαμβάνει τα εξής:

  • Τα Σενάρια έκτακτης ανάγκης, που πρέπει να εξετασθούν ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν σε κάθε εγκατάσταση.
  • Διαδικασίες αντιμετώπισης κάθε αναμενόμενης έκτακτης ανάγκης, (συνυπολογίζοντας τις υποδομές, τον εξοπλισμό και τις δυνατότητες κάθε επιχείρησης – δομής).
  • Οργάνωση Ομάδας Αντιμετώπισης Έκτακτων Αναγκών. Αρμοδιότητες των μελών της ομάδας, περιεχόμενο και διαδικασίες εκπαίδευσης, απαραίτητα μέσα και εξοπλισμό, οργάνωση διαδικασίας ασκήσεων ετοιμότητας.
  • Οδηγίες για το προσωπικό των Ομάδων Πυρασφάλειας και Αντιμετώπισης Έκτακτων Αναγκών καθώς και των υπολοίπων εργαζομένων της επιχείρησης – οργανισμού.
  • Σχεδιαγράμματα διαφυγής από όλους τους χώρους της εγκατάστασης και εκκένωσης της προς σημεία συγκέντρωσης που ορίζονται σχετικά.

Η εκπόνηση, λοιπόν, ενός επαρκούς και εμπεριστατωμένου σχεδίου βοηθά όχι μόνο στην τυπική κάλυψη των επιχειρήσεων – οργανισμών έναντι των απαιτήσεων της νομοθεσία, αλλά συμβάλλει καθοριστικά στην βελτίωση του επιπέδου ετοιμότητας , γιατί εκτός των άλλων: 

  • Ενισχύει το αίσθημα της ασφάλειας του προσωπικού
  • Συμβάλλει στην ευαισθητοποίηση του προσωπικού, στην ενθάρρυνση και στην συμμετοχή του τόσο στην πρόληψη όσο και στην καταστολή - διαχείριση έκτακτων περιστατικών,
  • Ενισχύει τις υφιστάμενες διαδικασίες πρόληψης και μειώνει έτσι σημαντικά τις πιθανότητες εμφάνισης έκτακτου συμβάντος
  • Καθιερώνει την ανάπτυξη ενός συστήματος επικοινωνίας με τις αρμόδιες αρχές και υπηρεσίες, που σχετίζονται με τη διαχείριση έκτακτων περιστατικών (Γ.Γ.Π.Προστασίας, Πυροσβεστική Υπηρεσία, Α’ βοήθειες, Αστυνομικές Αρχές, ΜΜΕ),
  • Αναδεικνύει της κοινωνική ευαισθησία και αποτελεί ύψιστη δράση εταιρικής κοινωνικής ευθύνης,

Βοηθά στην επιτυχή διαχείριση επιθεωρήσεων και ελέγχων από τις αρμόδιες αρχές, αλλά και τρίτους (πελάτες, φορείς πιστοποίησης κλπ).

Η ΣΑΜΑΡΑΣ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Ε.Π.Ε. με τα έμπειρα και εξιδεικευμένα στελέχη που διαθέτει, μπορεί να αναλάβει την εκπόνηση ουσιαστικών  Σχεδίων Έκτακτης Ανάγκης για κάθε κατηγορία επιχειρήσεων - οργανισμών, προσαρμοσμένα κατά περίπτωση στις ειδικές συνθήκες και τις ιδιαιτερότητες του (customized), ώστε να αποτελέσουν πραγματικά χρήσιμα εργαλεία για την «κακιά την ώρα».  Επίσης, αναλαμβάνει την διοργάνωση εξειδικευμένων εκπαιδευτικών σεμιναρίων σε ζητήματα έκτακτων καταστάσεων ( εκπαιδεύσεις πυρασφάλειας., παροχής πρώτων βοηθειών κα), καθώς και τη διοργάνωση ασκήσεων ετοιμότητας, πυρασφάλειας και  εκκένωσης εγκαταστάσεων.


Για τη "Σαμαράς & Συνεργάτες ΕΠΕ",

Αλέξανδρος Παναγιωτίδης

Διπλ. Μηχανολόγος Μηχανικός, MSc

Τμήμα Υπηρεσιών Ασφάλειας Εργασίας

 

LOCATION

  • ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

  • 26ης Οκτωβρίου 43, LIMANI CENTER

  • T.K. 546 27

  • ΑΘΗΝΑ

  • Πανεπιστημίου 10, Σύνταγμα

  • T.K. 106 71

CONTACT

twitter
facebook
samaras