Οι εργασίες ανύψωσης φορτίων με την χρήση ανυψωτικού εξοπλισμού αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι των έργων σε εργοτάξια και εγκαταστάσεις, ενώ παράλληλα αποτελούν μία από τις μεγαλύτερες πηγές κινδύνου για την ασφάλεια των εργαζομένων. Τα τελευταία χρόνια γίνεται μια συνεχής και έντονη προσπάθεια για μία αρτιότερη και πιο οργανωμένη διαχείριση των εργασιών ανύψωσης μέσα από τυποποιημένες διαδικασίες πρόληψης, μία από τι οποίες είναι και η εκπόνηση του εγγράφου του Lifting Plan («πλάνο ανύψωσης»), πριν την έναρξη των εργασιών.

Πότε συντάσσεται ένα Lifting Plan?

Για κάθε εργασία ανύψωσης μη τυποποιημένων φορτίων ή ανυψώσεων που ενέχουν ειδικούς κινδύνους θα πρέπει να συντάσσεται ενυπόγραφα ένα Lifting Plan από αρμόδιο μηχανικό για λογαριασμό της εταιρείας που θα αναλάβει την εργασία.

Η ανάγκη για την εκπόνηση ενός Lifting Plan εξαρτάται από ποικίλους παράγοντες που συνδέονται τόσο με το φορτίο και τον εξοπλισμό, όσο και με το περιβάλλον εργασίας. Πριν από κάθε ανύψωση θα πρέπει να εξετάζονται όλοι οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν και με την συνεπικουρία του Εργοταξιάρχη/ Υπεύθυνου Εγκατάστασης να ζητείται η εκπόνηση του εγγράφου από το συνεργείο που θα εκτελέσει την ανύψωση. Τέτοιοι παράγοντες που θα εξετάζονται κατ’ ελάχιστον πριν την απόφαση για την εκπόνηση του Lifting Plan είναι:

• Το βάρος, το μέγεθος και το σχήμα του φορτίου που πρόκειται να ανυψωθεί. Στη διεθνή βιβλιογραφία και στην ελληνική νομοθεσία δεν ορίζονται απόλυτα και περιοριστικά μετρήσιμα μεγέθη που χρησιμοποιούνται ως όρια για την υποχρεωτική εκπόνηση ενός Lifting Plan. Για παράδειγμα μπορεί ένα σχετικά ελαφρύ φορτίο να έχει σχήμα ακανόνιστο με ιδιαίτερο κέντρο βάρους που να εγκυμονεί κινδύνους στην ανύψωσή του.
• Η σύσταση και η κατάσταση του εδάφους, όπου θα εδραστεί ο ανυψωτικός εξοπλισμός
• Άμεση εμπλοκή και συμμετοχή προσωπικού στην ανυψωτική διαδικασία
• Οι καιρικές συνθήκες της περιοχής
• Η συμμετοχή παραπάνω του ενός ανυψωτικού μέσου (tandem lifting) συνεπάγεται υποχρεωτικά και την εκπόνηση Lifting Plan
• Η χρήση εξειδικευμένου εξοπλισμού ανύψωσης και ειδικών παρελκομένων
• Οι ανυψώσεις σε μικρή απόσταση από δίκτυα Ο.Κ.Ω.

Τι περιέχει ένα Lifting Plan?

Σε ένα Lifting Plan περιέχονται πληροφορίες για την ανύψωση του φορτίου από την έναρξη της διαδικασίας έως και την απόθεσή του στο τελικό σημείο. Στο έγγραφο αυτό περιέχονται πληροφορίες για το φορτίο (σχήμα, βάρος, σημεία ανάρτησης), τον γερανό (ανυψωτική ικανότητα, ακριβές σημείο έδρασης, διάγραμμα ανυψωτική ικανότητας, αποστάσεις από το φορτίο, γωνία ανύψωσης κτλ.), τα παρελκόμενα που θα χρησιμοποιηθούν (τύπος αλυσίδων/ ιμάντων με ανυψωτική ικανότητα και πιστοποιητικά, τρόπος ανάρτησης με μήκη, γωνίες κτλ.), τον τύπο και το μέγεθος των υποστηρικτικών τάκων κάτω από τα ποδαρικά, υπολογιστικές πράξεις για την αντοχή του εδάφους σε σχέση με την πίεση που ασκούν σε αυτό τα ποδαρικά του μηχανήματος (βλ. Εικόνες 1 και 2). Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να εξασφαλίζεται μέσα από το Lifting Plan ότι έχουν ληφθεί όλα τα απαραίτητα μέτρα για την ασφαλή εκτέλεση της εργασίας ανύψωσης.

Εικόνα 1, 2. Υπολογισμοί Lifting Plan μέσω λογισμικού

Πώς εφαρμόζεται το Lifting Plan επί τόπου στο εργοτάξιο ή την εγκατάσταση?

Το Lifting Plan που εκπονείται παραδίδεται στα στελέχη του εργοταξίου ή της εγκατάστασης, όπου εκτελείται η εργασία, προς ενημέρωση και παρακολούθηση της διαδικασίας ανύψωσης, αλλά και στον χειριστή του ανυψωτικού μηχανήματος προς εφαρμογή. Όλες οι πληροφορίες και τα προληπτικά μέτρα που περιέχονται στο έγγραφο θα πρέπει να εφαρμοστούν απαρέγκλιτα από τον χειριστή επί τόπου κατά τις εργασίες ανύψωσης και από τα εμπλεκόμενα στελέχη και εργαζόμενους. Οι σύγχρονοι γερανοί ανύψωσης απεικονίζουν σε οθόνη εντός της καμπίνας σε πραγματικό χρόνο τις διάφορες τιμές μεγεθών που σχετίζονται με την ανύψωση, όπως πχ. το βάρος και την γωνία του φορτίου σε κάθε χρονική στιγμή, την απόσταση του γάντζου του γερανού, την πίεση που μεταφέρεται στο έδαφος  μέσω των ποδαρικών (βλ. Εικόνα 3).

Εικόνα 3. Απεικόνιση μεγεθών ανύψωσης σε οθόνη εντός καμπίνας γερανού

Οι χειριστές με τον τρόπο αυτό μπορούν σε πραγματικό χρόνο να συγκρίνουν τις τιμές αυτές που απεικονίζονται στον γερανό με τις μέγιστες επιτρεπόμενες που ορίστηκαν στο Lifting Plan και με τον τρόπο αυτό να εξασφαλίζουν κάθε στιγμή ότι η ανύψωση εκτελείται με ασφάλεια.

Συμπέρασμα

Τα τελευταία χρόνια το Lifting Plan θεωρείται δεδομένο για όλες τις μη τυποποιημένες και επικίνδυνες εργασίες ανύψωσης, ενώ πλέον όλοι οι έμπειροι χειριστές γνωρίζουν πώς να αξιοποιήσουν το σημαντικό αυτό έγγραφο προς όφελος της Ασφάλειας. Η ΣΑΜΑΡΑΣ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Ε.Π.Ε. μέσω της έμπειρης ομάδας μελετητών που διαθέτει είναι σε θέση να εκπονήσει Lifting Plan για κάθε είδους ανυψωτική διαδικασία, παραδίδοντας ένα εργαλείο, το οποίο μπορεί να αξιοποιηθεί και επικοινωνηθεί κατάλληλα σε όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, συμβάλλοντας τα μέγιστα στην Ασφάλεια των ανυψωτικών εργασιών.

Για τη ΣΑΜΑΡΑΣ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΕΠΕ

Δημήτρης Ταπεινόπουλος
Πολιτικός Μηχανικός Α.Π.Θ.
Προϊστάμενος Τμήματος Τεχνικών Έργων